Page 41 - La Naturaleza como inspiración

Enkele tekeningen uit de veilingcatalogus zijn gemaakt door beroemde 17de- en 18de-eeuwse bota- nische kunstenaars uit verschillende Europese lan- den. Er zijn veertig tekeningen uit Duitsland, van de hand van G.D. Ehret (Heidelberg, 1708-1770), M.S. Merian (Frankfurt, 1647- Ámsterdam,1717) en J.W. Weinmann (Gardelegen, 1683-1741). Verder 227 tekeningen uit Nederland, onder andere van J. l’Admiraal (1700-1770), bekend als eerste vierkleu- rendruk met platen van metaal. J. Baster (1711-1775) was botanicus en tekende de Noord-Amerikaanse planten die naar P. Collinson in Engeland waren gestuurd. De perfectie van de tekeningen van P. Knogh (1737-1802) wordt in de catalogus bena- drukt. De overige Nederlandse tekeningen zijn van de hand van J. le Francq van Berkhey, P. Hermann (1640-1695), J. van Huysum (1687-1740), V. van der Vinne (Haarlem, 1736-1811) en A. Withoos (Amers- foort 1663 - Hoorn 1719). Tot slot zijn er zes teke- ningen van de Engelsman P. Collinson (1694-1768), veertien uit China en 175 anonieme werken.
De prenten hebben een zeer uiteenlopende oor- sprong. Enkele Deense, zoals twintig ingekleurde gravures gemaakt door P. Haas voor Icones rerum naturalium en van Pehr Forsskål. Verder Neder- landse prenten van J. Commelyn (1629-1692), A. Delfos (1731-1820), P. Hermann, P. Knogh, J. en Noah van der Meer (1745-1792), J. Nieuhof (1618- 1672) en A. Seba (Eetzel, Friesland,1665 - Amster- dam, 1736). Er zijn 39 prenten van H. Boerhaave (1668-1738) van de Index alter plantarum quae in horto academico Lugduni Batavorum aluntur. Ook zijn er enkele Engelse prenten van R. Furber. Er zijn vele Duitse prenten, waaronder alle natuurlijke impressies van J.M. Seligman (1720-1762), bestemd voor Die Nahrungsgefäse in den Blättern der Bäume en de Collectio Variarum Plantarum, proprio sicceo coloratarum & ipsis foliolis impressarum. Secundum Artem. Leibknegt(...).10 Zeer opmerkelijke prenten in de Duitse collectie zijn de 44 mezzotintos beho-
rend tot de Phytanthoza iconographia (1737-1745); het eerste botanische werk dat in kleur is gedrukt door de apotheker uit Regensburg, J.W. Weinmann. Andere Duitse hoogstandjes zijn de houtsnede prenten van Dioscórides werk De Materia Medica uit de 16de eeuw. Van Belgische oorsprong zijn de houtsneden uit het Cruydeboeck van R. Dodoens (1517-1585). Frankrijk wordt vertegenwoordigd door 53 platen van Nouveau Recueil des Fruits & des Fleurs, & Plantes Utiles, aux dessinateurs.
Vanuit wetenschappelijk oogpunt en vanwege zijn antieke waarde is het album met tekeningen en prenten getiteld, P. Hermanni Paradisus Batavus continens plus quam centum plantas ad vivum deli- neatas & inde affabré are incisas, het belangrijkste stuk in de collectie. De Duitse natuurvorser met een doctoraal in medicijnen, Paulus Hermann (Halle, 1640-Leiden, 1695) reisde als dokter met de Verenigde Oost-Indische Compagnie naar Ceylon, waar hij zich wijdde aan de studie van de natuur- lijke historie. Het door hem bedachte classificatie- systeem was gebaseerd op de vrucht; het werd in die vorm niet overgenomen. Beschrijvingen van een groot aantal voorheen onbekende planten worden aan Hermann toegeschreven. Zijn werk valt op zo- wel wat wetenschappelijke waarde betreft, maar ook vanwege de schoonheid van de gravures. In 1680 keerde Hermann terug naar Nederland. Zijn werk Paradisus Batavus, continens plus centum plantas af- fabre aere incisas & Descriptionibus illustratas qui accessit catalogus plantarum, quas pro tomis nondum editis delineandas cuaraverat14 verscheen postuum.
Van Berkhey verknipte een exemplaar van dit werk en plakte de prenten naast de bijbehorende tekeningen om een album te maken. De collectie bevat tevens een exemplaar van het gedrukte boek, dat alleen de tekst bevat en op dezelfde manier als het album is gebonden. Het album, in folio formaat, omvat 113 tekeningen en 111 prenten, waarvan 108 overeenkomen met de tekeningen. Het album bevat
39